Chợ phiên Bắc Hà vào ngày chủ nhật

Chợ phiên Bắc Hà nằm tại thị trấn Bắc Hà, tỉnh Lào Cai, chợ phiên cách thành phố Lào Cai 70km di chuyển, chợ Bắc Hà nằm ngay trung tâm thị trấn. Đây là nơi giao lưu, mua bán, trao đổi gặp gỡ của đồng bào miền núi, người dân tộc thiểu số. Tuần nào cũng vậy, vào Chủ nhật là từng đoàn người lại kéo nhau về thị trấn Bắc Hà họp chợ, đi chợ phiên đã trở thành một nét văn hóa đậm đà bản sắc không thể thiếu của dân tộc nơi đây...Từ trên cao nhìn xuống chợ văn hóa Bắc Hà như một vườn hoa di động rực rỡ sắc màu của váy áo phụ nữ các dân tộc thiểu số mặc đi chơi chợ hoà cùng sắc màu tươi mới của các quầy hàng ở chợ. Trước đây, chợ Bắc Hà họp trên một quả đồi thoai thoải, sau này chợ được xây mới trên nền bê tông và được chia ra từng khu vực, với nhiều khu vực bán hàng. Khu bán gia súc, gia cầm, khu vực bán đồ tạp hóa như cày, cuốc, xẻng, dao. Khu bán đồ thổ cẩm,đồ trang sức, khu bán các mặt hàng rau, củ, quả nông sản của bà con và khu vực gian hàng ăn với những chảo thắng cố khói bốc lên nghi ngút, lan tỏa hương vị. Ông Bùi Văn Vinh, trưởng phòng VHTT huyện Bắc Hà cho biết: Chúng tôi chú trọng đến công tác tham mưu xây dựng giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc tại huyện Bắc Hà, chợ Bắc Hà luôn được du khách đánh giá là chợ văn hóa đặc sắc và được tạp chí nước ngoài đánh giá chợ đặc sắc nhất Đông Nam Á. Hiện nay các nét văn hóa vẫn được giữ gìn bảo tồn, tuy nhiên hiện nay cũng do xã hội phát triển nên các nét văn hóa dân tộc đang có xu thế dần bị mai một thì chúng tôi đã tham mưu cho UBND huyện Bắc Hà xây dựng kế hoạch bảo tồn các nét văn hóa truyền thống, tại chợ Bắc Hà tổ chức các cuộc thi hát giao duyên, dân ca dân vũ vào chợ đêm tối thứ 7. Đồng thời cũng sắp xếp lại các gian hàng tại chợ văn hóa Bắc Hà cho phù hợp với cái nét đặc trưng đặc thù của phiên chợ vùng cao.

Các sản phẩm nông sản được bà con bày bán tại phiên chợ

Vì chợ chỉ được họp vào một ngày duy nhất trong tuần nên hầu hết khách du lịch và người dân bản địa cũng sẽ dành thêm thời gian cho mình để đi chơi chợ, bởi nơi đây không đơn thuần là nơi mua sắm và buôn bán, mà du khách còn được giao lưu với bà con bản địa, được hòa mình vào với những nét tinh túy, đặc sắc riêng có của văn hóa nơi đây. Điều đặc biệt thổi hồn vào phiên chợ nơi này đó là văn hóa phong tục tập quán của đồng bào dân tộc sống tại nơi đây. Đã đặt chân đến chợ phiên du khách khó có thể bỏ qua những món ăn mang đậm đà bản sắc dân tộc như “thắng cố”, “phở chua Bắc Hà”,“bánh đúc ngô”, “bánh dầy” và “bánh trưng đe”…đây đều là những đặc sản nổi tiếng của cao nguyên Bắc Hà. Các chảo thắng cố, hay những hàng phở bốc khói nghi ngút nằm ở các dãy chợ là đặc điểm thu hút du khách khi đến với phiên chợ văn hóa vùng cao này, nhất là đang vào tiết trời mùa đông tháng 10 cho đến tháng 12 lạnh giá ta cùng nhau gặp gỡ, giao lưu và cùng nhâm nhi chén rượu ngô bên chảo thắng cố, trong lòng thật ấm áp. Đi quanh chợ phiên khu khách sẽ bắt gặp các quầy hàng trưng bày sản phẩm rượu ngô Bản Phố, chè tuyết san Bản Liền, tương ớt nổi tiếng Bắc Hà đây đều là các sản phẩm đạt chứng nhận ocpop 3 sao cấp tỉnh trong những năm gần đây và các loại rau củ nông sản khác của địa phương.. Thêm một sản phẩm không thể không kể đến nổi bật nhất chính là khu chợ thổ cẩm nơi bày bán các món đồ thổ cẩm do chính người dân tộc nơi đây thêu, thêu, dệt thủ công bằng chính đôi bàn tay khéo léo của họ. Đến đây du khách có thể chọn mua vài bộ váy áo, khăn, túi,…nhỏ xinh, màu sắc rực rỡ treo trong các gian hàng về làm quà cho gia đình và bạn bè. Hay du khách có thể tham quan, chiêm ngưỡng các loại nhạc cụ dân tộc, đến đây vào dịp cuối tuần không khó để  nghe thấy tiếng khèn, tiếng sáo, tiếng đàn môi nhẹ nhàng đi vào lòng người. Vào mỗi tối thứ 7 du khách còn được trải nghiệm “chợ đêm Bắc Hà” thưởng thức các làn điệu dân ca, dân tộc cổ truyển, múa gậy sênh tiền, các làn điệu hát múa của người mông, người tày dưới sự biểu diễn của các nghệ nhân có nhiều kinh nghiệm đến từ mảnh đất Cao nguyên trắng Bắc Hà. Những khách tham quan miền xuôi đến đây, đặc biệt là du khách nước ngoài ai cũng đều rất thích thú và muốn được hòa mình  khám phá, trải nghiệm những nét đặc sắc, hấp dẫn về cuộc sống, phong tục của người dân nơi đây. 

Các gian hàng thổ cẩm được bày bán thu hút đông đảo du khách

Lần đầu được đặt chân đến mảnh đất thân thương nơi đây du khách không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp núi rừng Bắc Hà, anh Nguyễn Văn Hải đến từ TP Hà Nội phấn khởi chia sẻ: Thường vào các dịp cuối tuần tôi sẽ đưa gia đình đi chơi và tình cờ được bạn bè giới thiệu biết đến mảnh đất Bắc Hà nổi tiếng với nhiều danh lam thắng cảnh và nổi bật trong đó có chợ phiên vùng cao Bắc Hà với nhiều sản vật đặc trưng của người dân, tôi có thể lựa chọn và mua sắm làm quà cho gia đình, bạn bè  của mình và tôi cũng hi vọng một ngày gần nhất sẽ có dịp được quay trở lại mảnh đất Bắc Hà.

Theo thống kê của huyện Bắc Hà từ năm 2020 do ảnh hưởng của đại dịch covid-19 nên lượng khách du lịch trong và ngoài nước đến với Bắc Hà trong chỉ đạt 90.000 lượt người, năm 2021 đạt 150.000 lượt, lượng khách giảm đáng kể so với thời điểm chưa có dịch. Từ đầu năm 2022 đến nay công tác phòng chống dịch bệnh được khắc phục tốt, lượng khách du lịch đến với Bắc Hà ước đạt 415 nghìn lượt tăng 138% so với KH và đạt 276% so với năm 2021. Để thúc đẩy ngành dịch vụ - du lịch phát triển hơn nữa, trong đó có chợ văn hóa Bắc Hà. Định hướng trong thời gian tới huyện tiếp tục triển khai xây dựng nhiều dự án đô thị, mở rộng quy mô đầu tư các hạng mục công trình, khách sạn 5*, nhà nghỉ, homestays, mở rộng, đầu tư thêm nhiều các gian hàng bày bán các mặt hàng sản phẩm đặc trưng riêng biệt của Bắc Hà, các sản phẩm đạt nhiều chứng nhận ocop 4*, 5* và phấn đấu trong năm 2023 lượng khách du lịch đến với Bắc Hà đạt và vượt 5000 lượt người, đạt trên 50% đề án giao. Đây là một điều đáng mừng giúp mảnh đất nơi đây ngày càng thay đổi diện mạo đô thị sau 2 năm đóng băng ngành du lịch dịch vụ và sớm đưa Bắc Hà trở thành đô thị loại IV vào năm 2025. Trao đổi với chúng tôi trưởng phòng VHTT huyện cho chia sẻ thêm: Năm 2022 sau khi dịch covid được khống chế cơ bản thì ngay từ đầu năm chúng tôi đã tham mưu cho huyện xây dựng Fetsival“Cao nguyên trắng Bắc Hà”, thực hiện 4 lễ hội theo từng chủ để và đây cũng là năm đầu tiên huyện Bắc Hà thực hiện thành công 4 lễ hội kể từ khi triển khai công tác du lịch. Thời gian tới chúng tôi tiếp tục tham mưu với huyện để xây dựng Bắc Hà trở thành khu du lịch đặc sắc cấp tỉnh và cấp khu vực, trong đó chú trọng đến việc quảng bá xây dựng các sản phẩm địa phương có thương hiệu để du khách trong và ngoài nước biết đến mảnh đất du lịch Bắc Hà.

Phiên chợ thu hút khách du lịch trong và ngoài nước tham quan

Trong xu hướng thương mại hóa các chợ vùng cao hiện nay thì Bắc Hà là một trong những nơi hiếm hoi vẫn đang cố gắng bảo tồn và lưu giữ được bản sắc dân tộc, nét riêng độc đáo của các phiên chợ xưa. Chợ phiên Bắc Hà mang đậm nét sinh hoạt cộng đồng của người dân tộc vùng cao Tây Bắc Lào Cai, giúp người dân nơi đây lưu giữ được những giá trị bản sắc văn hoá truyền thống độc đáo. Hiện nay, chợ phiên này vẫn đang thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan khám phá./.

Trích nguồn